Upadłość konsumencka – temat, który budzi wiele emocji i kontrowersji. Na czym polega ta procedura prawna? Kiedy warto po nią sięgnąć? Czy każdy może ogłosić upadłość? Upadłość konsumencka określana jest mianem „drugiej szansy” dla osób, które wpadły w spiralę zadłużenia. Jednak ogłoszenie upadłości należy starannie przemyśleć i być gotowym zarówno na korzyści, jak i negatywne skutki. Czy warto sięgnąć po ogłoszenie upadłości konsumenckiej? W tym artykule znajdziesz kompleksowe informacje na ten temat.
- Najważniejszą konsekwencją ogłoszenia upadłości jest całkowite i trwałe oddłużenie.
- Wniosek o upadłość może złożyć osoba fizyczna, która nie jest w stanie spłacać zadłużenia od 3 miesięcy.
- Cała procedura składa się z postępowania w sprawie ogłoszenia upadłości, właściwego postępowania upadłościowego oraz zatwierdzenia przez sąd planu spłaty lub umorzenia zobowiązań.
- Na skutek ogłoszenia upadłości majątek wchodzi w skład masy upadłościowej i zostaje przeznaczony na spłatę długów.
- Część wynagrodzenia za pracę również wchodzi do masy upadłości.
- Kancelaria od upadłości – pomożemy Ci podjąć decyzję i przeprowadzimy Cię przez każdy etap upadłości.
Co to jest upadłość konsumencka i jakie daje możliwości?
Upadłość konsumencka to specjalna procedura dla osób, które popadły w nadmierne zadłużenie i nie są w stanie spłacić swoich zobowiązań. Głównym skutkiem ogłoszenia upadłości jest całkowite oddłużenie. Wierzyciele nie mogą już domagać się spłaty żadnych należności. I to nawet w sytuacji, gdy ich roszczenia nie zostały zgłoszone podczas postępowania upadłościowego.
Jak w zarysie przebiega proces ogłoszenia upadłości przez konsumenta?
Najpierw trzeba złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości. Po jego pozytywnym rozpatrzeniu rozpoczyna się właściwe postępowanie upadłościowe. Majątek dłużnika zostaje zlicytowany przez syndyka i przeznaczony na spłatę wierzytelności. Jeśli to nie wystarczy, żeby spłacić wszystkie długi, sąd wyznacza plan spłaty wierzycieli lub orzeka o umorzeniu zobowiązań. Gdy dłużnik zrealizuje plan spłaty, odzyskuje „czystą kartę”. Zostaje zupełnie i trwale oczyszczony z długów.
Kto może skorzystać z upadłości konsumenckiej?
Czy każda osoba, która ma problemy ze spłatą zobowiązań, może uzyskać upadłość? Nie. Prawo Upadłościowe jasno mówi, że trzeba spełnić określone warunki, żeby przejść przez proces upadłościowy. Oto one:
1. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przysługuje tylko osobom fizycznym.
Jeśli chcesz ogłosić upadłość na prawach konsumenta, a prowadzisz działalność gospodarczą, musisz zamknąć firmę. Ważne, żeby wykreślić ją z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Warto jednak podkreślić, że od 2020 roku prawo pozwala ogłosić upadłość konsumencką także osobom, które prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnikom spółek cywilnych.
2. Upadłość konsumencka obejmuje wyłącznie osoby niewypłacalne.
Żeby starać się o upadłość, osoba musi znajdować się w stanie trwałej niewypłacalności (czyli bankructwa). Prawo uznaje, że ktoś staje się niewypłacalny w momencie, gdy nie jest w stanie spłacać swoich należności od co najmniej 3 miesięcy lub gdy suma jego zobowiązań przekracza wartość jego majątku.
Warto zauważyć, że obecnie nie ma znaczenia, jaka była przyczyna powstania niewypłacalności. O ogłoszenie upadłości mogą się starać nawet osoby, które doprowadziły do bankructwa z własnej winy (np. zaciągały lekkomyślnie kredyty). Ich wniosek zostanie przyjęty. Jednak wina własna niewypłacalnej osoby może mieć wpływ na przebieg postępowania upadłościowego, np. wydłużyć okres planu spłaty zobowiązań.
3. Głównym miejscem zamieszkania dłużnika jest Polska.
Postępowanie prowadzi sąd właściwy dla stałego miejsca pobytu osoby, która składa wniosek o upadłość. Jeśli chcesz więc starać się o upadłość w polskim sądzie, Twoim centrum życiowym musi być Polska. Innym sposobem jest posiadanie majątku (np. nieruchomości) na terenie Polski.
- Praca za granicą a upadłość konsumenta w Polsce – czy to się wyklucza?
- `Upadłość konsumenta w Polsce a długi za granicą
4. W ciągu ostatnich 10 lat wobec dłużnika nie toczyła się sprawa o upadłość.
Przeszkodą do uzyskania upadłości może być sytuacja, gdy wobec osoby składającej wniosek została już ogłoszona upadłość i nie minęło od tego faktu jeszcze 10 lat. Jednak ten warunek nie jest bezwzględny. Sąd może przyjąć wniosek takiej osoby i zezwolić na procedurę oddłużeniową.
Co daje ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
Całkowite i trwałe oddłużenie to najważniejszy, ale nie jedyny skutek ogłoszenia upadłości. Upadłość jest dla dłużnika korzystna także z innych względów:
Umorzenie egzekucji komorniczych.
Ogłoszenie upadłości umarza egzekucje komornicze, jakie toczą się przeciw osobie. W trakcie postępowania wszelkie działania egzekucyjne muszą zostać wstrzymane i nie można wszczynać nowych egzekucji.
Wstrzymanie odsetek.
Ogłoszenie upadłości wstrzymuje narastanie zadłużenia, bo przestają być naliczane odsetki od pożyczek i kredytów. (Wyjątkiem jest kredyt hipoteczny). Dotyczy to zarówno odsetek kapitałowych, jak i karnych za opóźnienie spłaty.
Zabezpieczenie bytu upadłego.
Upadły mimo bankructwa ma zagwarantowane środki do życia. Syndyk w czasie postępowania upadłościowego nie przeznacza całej kwoty na spłatę wierzycieli. Część kwoty z licytacji przekazuje na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych upadłego i jego rodziny, m.in. na wynajem mieszkania. Licytacji nie podlegają także rzeczy osobiste upadłego i rzeczy niezbędne do pracy zarobkowej.
Wykreślenie z Rejestru Dłużników
Gdy dłużnik zrealizuje plan spłaty zadłużenia, zostaje wykreślony z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dzięki temu może starać się o kredyt czy pożyczkę.
Czy umorzenie zobowiązań dotyczy wszystkich długów?
Warto zaznaczyć, że nie wszystkie zobowiązania mogą zostać umorzone w toku postępowania upadłościowego. Taka procedura nie dotyczy:
- Zaległych alimentów,
- rent z tytułu odszkodowania,
- grzywien sądowych,
- odszkodowań wynikających z przestępstwa lub wykroczenia.
Nawet jeśli sąd ogłosi umorzenie długów, upadły nadal będzie musiał uregulować tego typu zobowiązania.
Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości
Uwolnienie się do długów na drodze postępowania upadłościowego ma swoją cenę. Najważniejszą z nich jest utrata kontroli nad swoim majątkiem. Majątek oraz wynagrodzenie z pracy dłużnika wchodzą w skład masy upadłościowej, którą zarządza syndyk. To syndyk decyduje, jak zlicytować składniki majątku i jak spłacać wierzytelności.
Upadły aż do całkowitego oddłużenia nie ma pełnych praw konsumenckich. Nie może zaciągać nowych pożyczek czy podejmować innych decyzji finansowych, które mogłyby utrudnić realizację planu spłaty wierzycieli. Ponadto upadły zostaje wpisany do rejestru dłużników upadłościowych. Taki wpis wygasa po upływie 3 lat od wykonania Planu spłaty.
Kolejna poważna konsekwencja upadłości związana jest z majątkiem współmałżonka/współmałżonki osoby, która ogłasza upadłość. Jeśli między małżonkami panuje wspólność majątkowa, majątek męża/żony staje się składnikiem masy upadłościowej i zostaje przeznaczony na spłatę długów.
Trzeba od razu zaznaczyć, że współmałżonek dłużnika ma szansę, aby odzyskać część majątku. Może dochodzić podczas postępowania upadłościowego należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. W tym przypadku współmałżonek upadłego staje się jednym z wierzycieli. Po likwidacji masy upadłościowej część środków zostaje przeznaczona na spłatę zobowiązania wobec współmałżonka.
Jak złożyć wniosek o upadłość konsumencką
Wniosek o upadłość należy złożyć w Sądzie Upadłościowym właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika. Sąd upadłościowy mieści się w Sądzie Rejonowym w Wydziale Gospodarczym. Od grudnia 2021 r. postępowanie o upadłość toczy się poprzez system elektroniczny –Krajowy Rejestr Zadłużonych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się z informacji związanych z dłużnikiem i jego sytuacją finansową:
- Dane identyfikacyjne – imię i nazwisko, adres dłużnika, numer PESEL.
- Wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika.
- Aktualny i zupełny wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną jego składników.
- Spis wierzycieli (adresy, wysokość zadłużenia oraz termin zapłaty).
- Spis wierzytelności spornych.
- Listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych.
- Informacja o osiągniętych dochodach i kosztach utrzymania.
- Informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku.
Żeby poprawnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, trzeba także: sformułować uzasadnienie dotyczące niewypłacalności oraz dołączyć dokumenty, które poświadczają, że dłużnik jest niewypłacalny (np. nakazy zapłaty, zaświadczenie o bezrobociu itd.).
Jak przebiega upadłość konsumencka – krok po kroku
Proces uzyskania upadłości oraz oddłużenia w ramach upadłości składa się z 4 etapów:
1. Postępowanie w sprawie o ogłoszenia upadłości.
Na tym etapie sąd rozpatruje złożony wniosek o upadłość. Sprawdza, czy wnioskodawca spełnia warunki do ogłoszenia upadłości. Jeśli uzna, że warunki są spełnione, przyjmuje wniosek i ogłasza upadłość.
2. Właściwe postępowanie upadłościowe.
Po ogłoszeniu upadłości rozpoczyna się właściwe postępowanie upadłościowe. Sąd powołuje syndyka, który po pierwsze ustala listę wierzycieli. Każdy z wierzycieli do 30 dni od ogłoszenia upadłości ma prawo zgłosić swoje roszczenia. Po tym czasie lista wierzycieli zostaje zamknięta, a syndyk przystępuje do spisu składników majątku (spisu inwentarza) oraz szacuje wartość całego majątku.
Gdy masa upadłości zostanie ustalona, syndyk zaczyna licytację, żeby zyskać środki na spłatę wierzycieli. Syndyk ma też obowiązek ustalenia planu spłaty wierzycieli. Taki plan zawiera:
- Spis wierzytelności ustalony przez syndyka.
- Terminy spłaty zadłużenia.
- Wysokość poszczególnych rat.
Zgodnie z przepisami plan spłaty może wynieść od roku do maksymalnie 3 lat. Jeśli sąd uzna, że upadły sam przyczynił się do bankructwa, może wydłużyć spłatę do maksymalnie 7 lat.
3. Zatwierdzenie przez sąd planu spłaty lub umorzenie długów.
Plan spłaty zadłużenia zostaje przedstawiony sądowi podczas ostatniej rozprawy w postępowaniu upadłościowym. Sąd może zatwierdzić ustalenia planu spłaty bez zastrzeżeń. Może także odrzucić plan spłaty wierzycieli. Dzieje się tak najczęściej, gdy upadły nie jest w stanie zrealizować planu, np. trwale nie może podjąć pracy zarobkowej z powodu choroby. Sąd wtedy wyda decyzję o umorzeniu długów lub warunkowym umorzeniu długów.
4. Realizacja planu spłaty wierzycieli
Zatwierdzenie planu spłaty wierzycieli kończy postępowanie upadłościowe. Dłużnik odzyskuje władzę nad swoim majątkiem i zaczyna realizować plan spłaty. Co roku musi składać przed sądem sprawozdanie z realizacji planu spłaty wierzycieli. Upadły musi także informować sąd o swoich rocznych przychodach. Dopiero po realizacji planu spłaty wierzycieli dłużnik uzyskuje całkowite oddłużenie.
Ile trwa upadłość konsumencka?
Czas trwania całego postępowania upadłościowego zależy od wielu czynników – pracy sądu, wielkości masy upadłości, sprawności działania syndyka podczas licytacji majątku. Można jednak podać przybliżony czas trwania poszczególnych etapów upadłości.
Rozpatrzenie wniosku o upadłość konsumencką trwa od kilku tygodni do 3-4 miesięcy. Warto zwrócić uwagę na poprawne wypełnienie wniosku, bo braki formalne powodują odesłanie wniosku, co wydłuża ten etap.
Likwidacja majątku upadłego przez syndyka może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, a ustalenie planu spłaty przez sąd trwa zazwyczaj do 1,5 roku.
Najszybciej realizowana jest procedura w przypadku upadłego, który nie posiada żadnego majątku. Wtedy w praktyce można uzyskać pełne oddłużenie do 1 roku.
Jaki jest koszt upadłości?
Ile kosztuje ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Opłata za wniosek o ogłoszenie upadłości to zaledwie 30 zł. Jeśli chcesz ustanowić pełnomocnictwo w tej sprawie, czeka Cię dodatkowe 17 zł.
Głównym kosztem postępowania upadłościowego jest wynagrodzenie syndyka. Ustalane jest ono w wysokości od jednej czwartej do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W roku 2024 wynagrodzenie syndyka może wynieść od 1.856,56 zł do 14.852,50 zł + VAT.
Koszt to także wynagrodzenie prawnika, z którego usług możesz skorzystać. To wynagrodzenie ustalane jest indywidualnie przez każdą z kancelarii. Średnio wynagrodzenie Adwokata przy upadłości zamyka się w zakresie od 3.500 do nawet kilkunastu tysięcy złotych dla spraw o wysokim stopniu skomplikowania.
Co w przypadku, gdy upadły nie jest w stanie opłacić obowiązkowych opłat związanych z postępowaniem upadłościowym? Koszty postępowania upadłościowego mogą zostać pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa. Taka „pożyczka” zostaje włączona w plan spłaty wierzycieli.
Sąd może też całkowicie umorzyć koszty upadłości w przypadku, gdy dłużnik nie posiada żadnego majątku ani nie uzyskuje dochodów z pracy.
- ile kosztuje upadłość? – sprawdź szczegółowe omówienie kosztów
Ogłoszenie upadłości – czy warto się zdecydować
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest bez wątpienia szansą na nowe życie dla osób, które przygniata ciężar długów. W ramach upadłości można zyskać całkowite i trwałe umorzenie zobowiązań. Jednak ta procedura ma także swoje nieprzyjemne skutki. Należy do nich głównie utrata prawa do dysponowania majątkiem, który zostaje przejęty przez syndyka i sprzedany na rzecz wierzycieli.
Czy warto więc skorzystać z upadłości konsumenckiej w Twoim przypadku? Na to pytanie odpowie Ci prawnik specjalizujący się w prawie upadłościowym. Nie wahaj się więc skorzystać z pomocy naszej kancelarii. Przeanalizujemy Twoją sytuację i poprowadzimy Twoje postępowanie tak, żeby uzyskać, jak najlepsze warunki oddłużenia.
Masz pytania? Skontaktuj się z naszą kancelarią.
