Temat upadłości konsumenckiej budzi wiele emocji i kontrowersji. Kiedy warto po nią sięgnąć? Czy możesz z niej skorzystać? Upadłość konsumencka to procedura określana mianem „drugiej szansy”, „nowego startu”. Dedykowana osobom, które wpadły w spiralę zadłużenia. Jednak jej ogłoszenie należy starannie przemyśleć i być gotowym zarówno na korzyści, jak i konsekwencje z niej wynikające. Czy warto skorzystać z postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości? W tym artykule znajdziesz praktyczne i kompleksowe informacje.
- Najważniejszym celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest oddłużenie.
- Wnioskować o upadłość konsumencką może osoba prywatna, która nie jest w stanie spłacać zadłużenia od 3 miesięcy.
- Cała procedura składa się z postępowania w sprawie o ogłoszenie upadłości dłużnika, właściwego postępowania likwidacyjnego oraz zatwierdzenia przez sędziego planu spłaty lub umorzenia zobowiązań.
- Majątek upadłego wchodzi do masy upadłości i zostaje przeznaczony na spłatę długów.
- Część wynagrodzenia za pracę również wchodzi w skład masy upadłości.
- Kancelaria upadłościowa – skutecznie przeprowadzimy Cię przez każdy etap upadłości.
Co znajdziesz w artykule?
Co to jest upadłość konsumencka i jakie daje możliwości wyjścia z długów?
Upadłość osoby prywatnej to specjalna procedura prawna dla osób, które popadły w nadmierne zadłużenie i nie są w stanie spłacić swoich długów. Głównym jej celem jest uzyskanie całkowitego oddłużenia. Po zakończeniu procesu wierzyciele nie mogą już domagać się spłaty żadnych należności. I to nawet w sytuacji, gdy ich roszczenia nie zostały zgłoszone w trakcie trwania sprawy.
Jak w zarysie przebiega proces upadłości konsumenckiej?
Najpierw trzeba złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku rozpoczyna się postępowanie likwidacyjne. Następuje likwidacja majątku upadłego przez syndyka, a uzyskana w ten sposób kwota przeznaczana jest na spłatę wierzytelności. Jeśli to nie wystarczy, żeby spłacić wszystkie długi, sędzia zatwierdza plan spłaty wierzycieli lub orzeka o umorzeniu zobowiązań. Gdy dłużnik zrealizuje harmonogram spłat, uzyskuje tzw. czystą kartę. Zostaje zupełnie i trwale oczyszczony z długów.
Kto może skorzystać z upadłości, by się oddłużyć?
Czy każda osoba, która ma problemy ze spłatą zobowiązań, może uzyskać upadłość? Nie. Prawo jasno mówi, że trzeba spełnić określone warunki, żeby przejść przez proces upadłościowy. Oto one:
1. Ogłoszenie bankructwa konsumenckiego przysługuje tylko osobom prywatnym
Jeśli chcesz skorzystać z upadłości na prawach konsumenta, a prowadzisz działalność, musisz uzyskać status osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej, czyli zamknąć firmę. Ważne, żeby wykreślić ją z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Warto jednak podkreślić, że od 2020 roku na mocy nowych przepisów prawo pozwala skorzystać z upadłości osoby prywatnej także tym, którzy prowadzili jednoosobową działalność oraz wspólnikom spółek cywilnych.
2. Wyłącznie dla osób niewypłacalnych
Żeby starać się o upadłość, musisz znajdować się w stanie trwałej niewypłacalności. Prawo uznaje, że ktoś staje się niewypłacalny w momencie, gdy nie jest w stanie spłacać swoich należności od co najmniej 3 miesięcy lub gdy suma jego zobowiązań przekracza wartość jego majątku.
Warto zauważyć, że obecnie nie ma znaczenia, jaka była przyczyna powstania niewypłacalności. O bankructwo konsumenckie mogą się starać nawet osoby, które doprowadziły do niewypłacalności z własnej winy (np. zaciągały lekkomyślnie kredyty). Ich wniosek zostanie przyjęty. Jednak wina własna może mieć wpływ na przebieg postępowania upadłościowego, np. wydłużyć okres spłaty zobowiązań.
3. Centrum życiowym dłużnika jest Polska
Sprawę prowadzi sąd właściwy dla stałego miejsca pobytu osoby, która składa wniosek. Jeśli chcesz więc starać się o upadłość w naszym kraju, Twoim centrum życiowym musi być Polska. Innym sposobem jest posiadanie majątku (np. nieruchomości) na terenie Polski lub najbliższej rodziny.
4. W ciągu ostatnich 10 lat wobec dłużnika nie toczyła się sprawa o upadłość
Przeszkodą do uzyskania upadłości może być sytuacja, w której osoba składająca wniosek przeszła już upadłość i nie minęło od tego faktu jeszcze 10 lat.
Co daje ogłoszenie upadłości konsumenckiej osobom nadmiernie zadłużonym?
Całkowite i trwałe oddłużenie to najważniejsza, ale nie jedyna zaleta upadłości osoby prywatnej. Jest ona korzystna także z innych względów:
Umorzenie egzekucji prowadzonej przez komornika
Ogłoszenie upadłości umarza toczące się egzekucje komornicze. W trakcie postępowania wszelkie działania egzekucyjne muszą zostać wstrzymane i nie można wszczynać nowych egzekucji.
Wstrzymanie odsetek
Orzeczenie o upadłości wstrzymuje narastanie zadłużenia, bo przestają być naliczane odsetki od pożyczek i kredytów. (Wyjątkiem jest kredyt hipoteczny). Dotyczy to zarówno odsetek kapitałowych, jak i karnych za opóźnienie spłaty.
Zabezpieczenie bytu upadłego
Upadły mimo bankructwa ma zagwarantowane środki do życia. Syndyk w czasie postępowania nie przeznacza całej kwoty na spłatę wierzycieli. Część kwoty z licytacji domu lub mieszkania przekazuje na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych upadłego i jego rodziny, m.in. na wynajem mieszkania. Licytacji nie podlegają także rzeczy osobiste upadłego i rzeczy niezbędne do pracy zarobkowej.
Wykreślenie z ewidencji dłużników
Gdy dłużnik zrealizuje ustalony harmonogram spłaty zadłużenia, zostaje wykreślony z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dzięki temu może starać się o kredyt czy pożyczkę.
Czy umorzenie zobowiązań dotyczy wszystkich długów?
Warto zaznaczyć, że nie wszystkie zobowiązania mogą zostać umorzone w toku postępowania. Taka procedura nie dotyczy:
- zaległych alimentów,
- rent z tytułu odszkodowania,
- grzywien sądowych,
- odszkodowań wynikających z przestępstwa lub wykroczenia.
Nawet jeśli długi zostaną całkowicie umorzone, upadły nadal będzie musiał uregulować tego typu zobowiązania.
Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości? Jak wpływają one na majątek dłużnika?
Uwolnienie się do długów na drodze postępowania upadłościowego ma swoją cenę. Najważniejszą z nich jest utrata kontroli nad swoim majątkiem. Mienie oraz wynagrodzenie z pracy dłużnika wchodzą w skład masy upadłościowej, którą zarządza syndyk. To on decyduje, jak zlicytować składniki dobytku i jak spłacać wierzytelności.
Upadły aż do całkowitego oddłużenia nie ma pełnych praw konsumenckich. Nie może zaciągać nowych pożyczek czy podejmować innych decyzji finansowych, które mogłyby utrudnić realizację planu spłaty wierzycieli. Ponadto upadły zostaje wpisany na listę dłużników upadłościowych. Taki wpis wygasa po upływie 3 lat od wykonania Planu spłaty.
Kolejna poważna konsekwencja upadłości związana jest z majątkiem współmałżonka/współmałżonki osoby, która ogłasza upadłość. Jeśli między małżonkami panuje wspólność majątkowa, dobytek męża/żony staje się składnikiem masy upadłościowej i zostaje przeznaczony na spłatę długów.
Trzeba od razu zaznaczyć, że współmałżonek dłużnika ma szansę, aby odzyskać część majątku. Może dochodzić podczas postępowania należności z tytułu udziału we wspólnej części. W tym przypadku współmałżonek upadłego staje się jednym z wierzycieli. Po likwidacji masy upadłościowej część środków zostaje przeznaczona na spłatę należności wobec współmałżonka.
Jak złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?
Wniosek o upadłość należy złożyć w Sądzie Rejonowym w Wydziale Gospodarczym właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika. Od grudnia 2021 r. postępowanie o upadłość toczy się poprzez system elektroniczny – Krajowy Rejestr Zadłużonych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się z informacji związanych z dłużnikiem i jego sytuacją finansową:
- Dane identyfikacyjne – imię i nazwisko, adres dłużnika, numer PESEL.
- Wskazanie miejsc, w których znajduje się dobytek dłużnika.
- Aktualny i zupełny wykaz mienia wraz z szacunkową wyceną jego składników.
- Spis wierzycieli (adresy, wysokość zadłużenia oraz termin zapłaty).
- Spis wierzytelności spornych.
- Listę zabezpieczeń ustanowionych na aktywach wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych.
- Informacja o osiągniętych dochodach i kosztach utrzymania.
- Informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem składania wniosku.
Żeby poprawnie wnioskować o ogłoszenie upadłości, trzeba także: sformułować uzasadnienie dotyczące niewypłacalności oraz dołączyć dokumenty, które poświadczają, że dłużnik jest niewypłacalny (np. nakazy zapłaty, zaświadczenie o bezrobociu itd.).
Jak przebiega postępowanie upadłościowe?
Proces uzyskania upadłości oraz uregulowania finansów w ramach upadłości składa się z 3 etapów:
1. Postępowanie w sprawie o ogłoszenie upadłości
Na tym etapie sędzia rozpatruje złożony wniosek o upadłość. Sprawdza, czy wnioskodawca spełnia warunki do ogłoszenia upadłości. Jeśli uzna, że warunki są spełnione, przyjmuje wniosek i ogłasza upadłość.
2. Właściwe postępowanie upadłościowe — przed syndykiem
Po ogłoszeniu upadłości rozpoczyna się postępowanie likwidacyjne — właściwe. Sąd powołuje syndyka, który ustala listę wierzycieli. Każdy z wierzycieli do 30 dni od ogłoszenia upadłości ma prawo zgłosić swoje roszczenia. Po tym czasie lista wierzycieli zostaje zamknięta, a syndyk przystępuje do spisu składników majątku (spisu inwentarza) oraz szacuje wartość całego majątku.
Gdy masa upadłości zostanie ustalona, syndyk zaczyna licytację, żeby zyskać środki na spłatę wierzycieli. Syndyk ma też obowiązek ustalenia planu spłaty wierzycieli. Taki plan zawiera:
- Spis wierzytelności ustalony przez syndyka.
- Terminy spłaty zadłużenia.
- Wysokość poszczególnych rat.
Zgodnie z przepisami plan spłaty może wynieść od roku do maksymalnie 3 lat.
Jeśli sąd uzna, że upadły sam przyczynił się do bankructwa, może wydłużyć spłatę do maksymalnie 7 lat.
3. Zatwierdzenie przez sąd planu spłaty lub umorzenie długów
Plan spłaty zadłużenia zostaje przedstawiony sądowi podczas ostatniej rozprawy. Sąd może zatwierdzić ustalenia planu spłaty wierzycieli bez zastrzeżeń lub zmienić jego warunki co do wysokości oraz okresu spłaty. Może także go odrzucić. Dzieje się tak najczęściej, gdy upadły nie jest w stanie zrealizować planu, np. trwale nie może podjąć pracy zarobkowej z powodu choroby. Sąd wtedy wyda decyzję o umorzeniu długów lub warunkowym umorzeniu długów.
Realizacja planu spłaty wierzycieli
Zatwierdzenie planu spłaty wierzycieli kończy cały proces. Dłużnik odzyskuje decyzyjność i zaczyna realizować plan spłaty. Co roku musi składać przed sądem sprawozdanie z wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Upadły musi także informować sąd o swoich rocznych przychodach. Dopiero po realizacji planu dłużnik uzyskuje całkowite oddłużenie.
Czy możliwa jest odmowa oddłużenia w upadłości?
Sprawa może zakończyć się także odmową oddłużenia. Wtedy dłużnik wraca do stanu wyjściowego. Dzieje się tak tylko w sytuacji, gdy sędzią w toku sprawy dojdzie do wniosku, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy.
Ile trwa procedura upadłości konsumenckiej od złożenia wniosku o upadłość konsumencką do uzyskania przez upadłego planu spłaty wierzycieli?
Czas trwania całego postępowania upadłościowego zależy od wielu czynników – pracy sądu, wielkości masy upadłości, sprawności działania syndyka podczas licytacji majątku. Można jednak podać przybliżony czas trwania poszczególnych etapów upadłości.
- Rozpatrzenie wniosku o upadłość zazwyczaj trwa od kilku tygodni do 3-4 miesięcy. Warto zwrócić uwagę na poprawne wypełnienie wniosku, bo braki formalne powodują odesłanie wniosku, co wydłuża ten etap.
- Oszacowanie majątku przez syndyka, następnie likwidacja może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, a ustalenie planu spłaty przez sąd trwa zazwyczaj od kilku miesięcy do 1,5 roku.
Upadłość konsumenta bez majątku — czy brak majątku uniemożliwia oddłużenie?
Bark majątku nie jest przeszkodą do rozwiązania problemu nadmiernego zadłużenia dzięki procesowi upadłości. Jeżeli dłużnik nie posiada majątku, procedura ta jest realizowana znacznie szybciej. W praktyce osoba zadłużona może uzyskać pełne oddłużenie nawet do 1 roku.
Jaki jest koszt upadłości osoby fizycznej?
Ile kosztuje ogłoszenie upadłości? Opłata za wniosek o ogłoszenie upadłości to zaledwie 30 zł. Jeśli chcesz ustanowić pełnomocnictwo w tej sprawie, czeka Cię dodatkowe 17 zł.
Głównym kosztem postępowania upadłościowego jest wynagrodzenie syndyka. Ustalane jest ono w wysokości od jednej czwartej do dwukrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W 2024 roku wynagrodzenie syndyka może wynieść od 1.856,56 zł do 14.852,50 zł + VAT.
Koszt to także wynagrodzenie prawnika, z którego usług możesz skorzystać. To wynagrodzenie ustalane jest indywidualnie przez każdą z kancelarii. Średnio wynagrodzenie Adwokata przy upadłości w zależności od zakresu współpracy oraz stanu faktycznego sprawy wynosi od 3.500 zł do nawet kilkunastu tysięcy złotych dla spraw o wysokim stopniu skomplikowania.
Co w przypadku, gdy upadły nie jest w stanie opłacić obowiązkowych opłat związanych z postępowaniem upadłościowym? Koszty postępowania upadłościowego mogą zostać pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa. Taka „pożyczka” zostaje włączona w plan spłaty wierzycieli.
Sąd może też całkowicie umorzyć koszty upadłości w przypadku, gdy dłużnik nie posiada żadnego majątku ani nie uzyskuje dochodów z pracy.
Ogłoszenie upadłości osoby fizycznej w 2024 / 2025 r. – czy warto się zdecydować?
Ogłoszenie upadłości jest bez wątpienia szansą na nowe życie dla osób, które przygniata ciężar długów. W ramach upadłości można zyskać całkowite i trwałe umorzenie zobowiązań. Jednak ta procedura ma także swoje mniej przyjemne skutki. Należy do nich głównie utrata prawa do dysponowania majątkiem, który zostaje przejęty przez syndyka i sprzedany na rzecz wierzycieli.
Czy warto więc skorzystać z upadłości w Twoim przypadku? Na to pytanie odpowie Ci prawnik specjalizujący się w prawie upadłościowym. Nie wahaj się więc skorzystać z pomocy naszej kancelarii. Przeanalizujemy Twoją sytuację i poprowadzimy Twoje postępowanie tak, żeby uzyskać, jak najlepsze warunki oddłużenia.
Masz pytania? Skontaktuj się z naszą kancelarią.
